Mprext     lexiko2    youtube1a    youtube2  mail

100 χρόνια πριν. Εκστρατεία της Κριμαίας.

 
 15/1/1919. Το Ελληνικό Εκστρατευτικό Σώμα αναχωρεί για την Ουκρανία

Ο «εθνάρχης» Ελευθέριος Βενιζέλος μόλις πληροφορήθηκε τις διαθέσεις των Γάλλων για την εκστρατεία της Κριμαίας, έσπευσε αμέσως να χαιρετήσει την ιδέα, προσφέροντας μάλιστα στη διάθεσή τους, αρχικά, ολόκληρη δύναμη Σώματος Στρατού, αποτελούμενη από τρεις μεραρχίες, δηλαδή μεγαλύτερη δύναμη από εκείνη με την οποία εκστράτευσαν οι Γάλλοι.

Χαρακτηριστικό το τηλεγράφημα που έστειλε από το Λονδίνο που βρισκόταν, στον Έλληνα πρέσβη στο Παρίσι Α. Ρωμανό:
"Παρακαλώ δηλώσατε στον πρωθυπουργό και υπουργό Εξωτερικών ότι ο ελληνικός στρατός είναι στη διάθεσή τους και δύναται να χρησιμοποιηθεί δια κοινό αγώνα πανταχού, όπου η αποστολή του κρίνεται αναγκαία".
Μερικούς μήνες νωρίτερα ο Γάλλος πρωθυπουργός Ζωρζ Κλεμανσώ ενημέρωσε τον Γάλλο στρατηγό του Μακεδονικού Μετώπου Φρανσέ ντ' Εσπεραί ότι πρόθεση της Αντάντ είναι να επέμβει στην Κριμαία με κύριο σκοπό, κατά δήλωσή του: "... να συνεχίσωμεν εκεί την πάλην κατά των Κεντρικών Δυνάμεων, αλλά και όπως πραγματοποιήσωμεν τον οικονομικόν αποκλεισμόν του Μπολσεβικισμού και προκαλέσωμεν την πτώσιν του".
Τις συμμαχικές στρατιωτικές δυνάμεις που συμμετείχαν στην εκστρατεία της Κριμαίας συγκροτούσαν:
α) Δύο γαλλικές μεραρχίες..
β) Μία πολωνική μεραρχία.
γ) Το Ελληνικό Α΄ Σώμα Στρατού (που συγκροτούνταν από δύο μεραρχίες: (ΙΙη και ΧΙΙΙη), και
δ) Τμήματα του αντιμπολσεβικού στρατού του Ντενίκιν, που βρίσκονταν ήδη στις περιοχές της Οδησσού και της Κριμαίας.
Φθάνοντας η πρώτη αποστολή στην Οδησσό τέθηκε αμέσως υπό τις διαταγές της 156ης γαλλικής μεραρχίας, που όμως δεν είχε λάβει καμία μέριμνα για την υποδοχή και εναποθήκευση του ελληνικού στρατιωτικού υλικού που εκφορτώθηκε στην αποβάθρα. Τελικά αυτό μεταφέρθηκε και εναποθηκεύτηκε πρόχειρα σε αποθήκες με τη φροντίδα της ελληνικής ομογένειας της Οδησσού, με δικά της έξοδα και με εντόπια μεταφορικά μέσα.
Την 1η Μαρτίου ο ελληνικός προκεχωρημένος λόχος έλαβε τελεσίγραφο του Ρώσου Αταμάνου Γρηγόριεφ διοικητή μεραρχίας Μπολσεβίκων που βρισκόταν στη Νιβγιαρόσκα, να καταθέσει τα όπλα και να αναχωρήσει από την περιοχή μέχρι την επομένη στις 17.00 ώρα, καταλήγοντας ότι: "δεν εγνώριζε να υπάρχει διαφορά τις, οιασδήποτε φύσεως μεταξύ Ελλάδος και Ρωσίας". Η άμεση όπως απάντηση που δόθηκε ήταν: "είναι ανάξιον των απογόνων του Λεωνίδου να εγκαταλείπωσι τας εαυτών θέσεις". Έτσι την επομένη στις 2 Μαρτίου και ώρα 14.00 άρχισαν οι Μπολσεβίκοι να προσβάλουν την πόλη βομβαρδίζοντάς την ίδια την πόλη και την παραλία εξαπολύοντας επίθεση πεζοπόρων τμημάτων.
Στις 5 Απριλίου οι Μπολσεβίκοι εξαπέλυσαν νέα γενική επίθεση.
Τελικά η υποχώρηση ήταν τόσο ορμητική που ούτε και στο τελευταίο προγεφύρωμα κρατήθηκε άμυνα, με συνέπεια να διαταχθεί η εκκένωση της Οδησσού. Σε αυτό συνέβαλε ιδιαίτερα η εχθρική στάση των κατοίκων απέναντι στις εκστρατευτικές δυνάμεις, τις οποίες θεωρούσαν δυνάμεις κατοχής, και εναντίον των οποίων έβαλλαν από τα νώτα.
Η ανακωχή στο μέτωπο της Κριμαίας συνάφθηκε στις 17 Απριλίου, και είχε δεκαήμερη διάρκεια, που έληγε στις 27 Απριλίου. Κατά το διάστημα αυτό αποφασίστηκε η εκκένωση της Κριμαίας και η μεταφορά όλου του συμμαχικού υλικού στη Κωνσταντινούπολη.
Στις 28 Απριλίου 1919, μία ημέρα μετά τη λήξη της ανακωχής, επιβιβάστηκε το ελληνικό σύνταγμα, μαζί με τις υπόλοιπες δυνάμεις, και το βράδυ της ίδιας ημέρας όλα τα πλοία απέπλευσαν για Κωστάντζα Ρουμανίας, όπου και έληξε η εκστρατεία της Κριμαίας.
Οι συνέπειες εκ της παραπάνω συμμετοχής του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος υπήρξαν ολέθριες για τον ελληνισμό της Κριμαίας μέχρι και στην περιοχή του Βατούμ. ‘Ένα τεράστιο κύμα προσφύγων άρχισε να φθάνει στην Ελλάδα, μετά μάλιστα και την άρνηση των συμμάχων Αγγλο-Γάλλων για την αποβίβασή τους στην Κωνσταντινούπολη που ήταν ο αρχικός προορισμός τους.